กลอนเพลงยาวชมพระยาศรีเพ็ง

กลอนเพลงยาวชมพระยาศรีเพ็ง เป็นกลอนเพลงยาวที่ปรากฏในประชุมเพลงยาว ฉบับหอสมุดแห่งชาติ จัดเป็นกลอนเพลงยาวประเภทสรรเสริญบุคคล ซึ่งสมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงมีพระวินิจฉัยว่า

“....เมื่อแรกจับอ่านดูนึกว่าจะเป็นเพลงยาวใครแต่งเยาะพระยาศรีเพ็ง อย่างเช่น เพลงยาวพระยามหามนตรี (ทรัพย์) แต่งเยาะพระยามหาเทพ (ทองปาน) แต่เมื่ออ่านไปตลอด เห็นว่าผู้แต่งตั้งใจจะสรรเสริญเป็นแต่ข้อความที่จะยกขึ้นสรรเสริญนั้นอาจจะเห็นกันในปัจจุบันนี้ว่าประสงค์จะเสียดสีเยาะเย้ยด้วยเรื่องบุญบารมีของพระยาศรีเพ็ง........”

ขอยกตัวอย่างข้อความจากเพลงยาว ดังเช่น

“ทั้งขุนหมื่นทนายข้างฝ่ายหน้า
หมอบสดับรับบัญชาไม่นิ่งเฉย
จะมีกิจธุระไม่ละเลย
จะเรียกเวยใครวาก็มาทัน

ที่สมัครฝากตัวเข้ารับใช้
หมอบคลานไปสาละวนคนขยัน
ไม่มีใครส่อเสียดรังเกียจกัน
ก็ดูหมั่นถ้วนหน้าทั้งข้าไท

พรั่งพร้อมโภคาวรายศ
ก็ปรากฏเกรงพรั่นอยู่หวั่นไหว
มากราบเท้าเช้าเย็นทุกวันไป
ทั้งนอกในแน่นมาหน้าเก๋งทอง”

(ตัดความจากบทความ “เพลงยาว : วรรณกรรมที่มากกว่าการเกี้ยวพาราสี” ของกระผมที่ตีพิมพ์ในนิตยสารต่วยตูนเล่มเล็ก ปักษ์แรก มิถุนายน ๒๕๔๘)